ZASIŁEK RODZINNY I DODATKI

ZASIŁEK RODZINNY + DODATKI

Zasiłek rodzinny przysługuje rodzicom, opiekunowi prawnemu dziecka lub opiekunowi faktycznemu dziecka a także osobie uczącej się, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty: - 674,00 zł - 764,00 zł jeżeli członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym bądź znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych przypadku przekroczenia kwoty uprawniającej daną rodzinę do zasiłku rodzinnego, o której mowa w ust. 3, zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego przysługują w wysokości różnicy między łączną kwotą zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, o której mowa w ust. 3, a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny. Łączną kwotę zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, o której mowa w ust. 3, stanowi suma przysługujących danej rodzinie w danym okresie zasiłkowym: - zasiłków rodzinnych podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych zasiłków; - dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 10, art. 11a, art. 12a i art. 13, podzielonych przez liczbę miesięcy, na które danej rodzinie jest ustalane prawo do tych dodatków; - dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 9, art. 14 i art. 15, podzielonych przez 12.

W przypadku gdy wysokość zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami przysługująca danej rodzinie, ustalona zgodnie z ust. 3a, jest niższa niż 20,00 zł, świadczenia te nie przysługują.

Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia albo 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności.

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:

- 95,00 zł miesięcznie (na dziecko do ukończenia 5 roku życia)

- 124,00 zł miesięcznie (na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia)

- 135,00 zł miesięcznie (na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia)

Postępowanie w sprawie o przyznanie zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego wszczyna się na podstawie wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego.

Dodatki do zasiłku rodzinnego:

1. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu dziecka. Dodatek ten przysługuje jednorazowo do ukończenia przez dziecko 1 roku życia w kwocie 1000 zł. Prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka i jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka uzależnione jest od przedstawienia przez osobę ubiegającą się zaświadczenia, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu (przepisy ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców nie przewidują możliwości zastąpienia ww. zaświadczenia oświadczeniem). Wzór zaświadczenia określony jest w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod tą opieką (Dz. U z 2010r., Nr 183, poz. 1234).

2. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi prawnemu, opiekunowi faktycznemu dziecka uprawnionemu do urlopu wychowawczego. Dodatek ten przysługuje w kwocie 400,00 zł miesięcznie przez okres: • 24 miesięcy • 36 miesięcy (w przypadku opieki nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu) • 72 miesięcy (w przypadku opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności)

3. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli drugi z rodziców dziecka nie żyje albo ojciec dziecka jest nieznany, powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego
z rodziców zostało oddalone. Dodatek przysługuje w kwocie 193,00 zł miesięcznie na dziecko nie więcej jednak niż 386,00 zł na wszystkie dzieci lub 273,00 zł miesięcznie w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności.

4. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje w kwocie – 95,00 zł na trzecie i na następne dziecko uprawnione do zasiłku rodzinnego

5. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego przysługuje na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności, orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności w kwotach: 90 zł miesięcznie (na dziecko do 5 roku życia) 110 zł miesięcznie (na dziecko powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia)

6. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje raz w roku na dziecko rozpoczynające rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne w kwocie 100,00 zł jednorazowo.

7. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania przysługuje przez 10 miesięcy: w związku z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej ( internat, stancja ) w kwocie 113,00 zł miesięcznie, w związku z dojazdem do miejscowości,
w której znajduje się szkoła ponadgimnazjalna w kwocie 69,00 zł miesięcznie.

ŚWIADCZENIE RODZICIELSKIE

Nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 24 lipca 2015 roku (Dziennik Ustaw z 21.08.2015 r. poz.1217) wprowadziła od 1 stycznia 2016 r. nowy rodzaj świadczenia tzw. – świadczenie rodzicielskie.

Świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwać osobom, które urodziły dziecko,a które nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. Uprawnionymi do pobierania tego świadczenia są między innymi: osoby bezrobotne, studenci, rolnicy, a także wykonujący pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, osoby zatrudnione lub prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, jeśli nie będą pobierały zasiłku macierzyńskiego.

Wysokość świadczenia rodzicielskiego – 1000,00 zł miesięcznie. Brak kryterium dochodowego. Świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwało przez rok (52 tygodnie) po urodzeniu dziecka w wysokości 1000,00 zł miesięcznie, a w przypadku urodzenia wieloraczków ten okres będzie mógł być wydłużony do 71 tygodni.

Świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli co najmniej jeden z rodziców dziecka otrzymymuje zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego.

ŚWIADCZENIA OPIEKUŃCZE

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, zasiłek przysługuje w wysokości od 1 listopada 2019 w wysokości 215,84 zł miesięcznie.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje: - niepełnosprawnemu dziecku; - osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; - osobie, która ukończyła 75 lat.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia.

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje: - osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego, - osobie przebywającej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, jeżeli pobyt osoby i udzielane przez tę instytucję świadczenia częściowo lub w całości finansowane są z budżetu państwa albo z Narodowego Funduszu Zdrowia. Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje: matce albo ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2018 r. poz. 950) ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki: - rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; - nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; - nie ma opiekuna faktycznego dziecka i osoby będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r.
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne

Od 1 stycznia 2024 roku świadczenie pielęgnacyjne przysługuje rodzicom lub innym osobom sprawującym opiekę nad dziećmi z niepełnosprawnością do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Zmiana ta wprowadziła nowe możliwości dla opiekunów, którzy mogą teraz łączyć pobieranie świadczenia z pracą. Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności, osoba ta jako dorosła ma możliwość ubiegania się o świadczenie wspierające, które jest nowym rodzajem wsparcia (opiekun traci jakiekolwiek wsparcie, świadczenie wspierające otrzymuje osoba niepełnosprawna).

Opiekunowie z uprawnieniami nabytymi przed końcem 2023 roku mieli możliwość wyboru pomiędzy pozostaniem na starych zasadach (bez możliwości podjęcia pracy), a przejściem na nowe zasady obowiązujące od 1 stycznia 2024 roku. Na starych zasadach, opiekun (nawet po osiągnięciu pełnoletności podopiecznego) może nadal pobierać świadczenie pielęgnacyjne. Z kolei osoby, które zdecydują się ubiegać o świadczenie pielęgnacyjne po raz pierwszy już po wejściu w życie nowelizacji, tj. po 1 stycznia 2024 roku, będą podlegać wyłącznie nowym zasadom.

Specjalny zasiłek opiekuńczy

Od 1 stycznia 2024 roku, w związku z wejściem w życie świadczenia wspierającego, został uchylony art. 16a Ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. W konsekwencji od 1 stycznia 2024 specjalny zasiłek opiekuńczy nie jest przyznawany. Jednak ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza przepisy przejściowe mające na celu ochronę praw nabytych osób, które nabyły do 31 grudnia 2023 r. prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego. Także osoba z niepełnosprawnością, która uzyska nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności będące kontynuacją poprzedniego zachowa prawo do tego zasiłku.

JEDNORAZOWA ZAPOMOGA Z TYTUŁU URODZENIA SIĘ DZIECKA

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się żywego dziecka w kwocie 1 000 zł przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922 zł. Wniosek o wypłatę zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka. W przypadku, gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego – w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia. Wniosek złożony po tym terminie pozostawia się bez rozpoznania. Zmiana w ustawie
o świadczeniach rodzinnych obowiązuje od 01 listopada 2017 r. Konieczność ustalenia alimentów na dziecko od drugiego z rodziców w przypadku ubiegania się o jednorazową zapomogę przez osobę samotnie wychowującą dziecko.

Prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka i jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka uzależnione będzie od przedstawienia przez osobę ubiegającą się zaświadczenia, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu (przepisy ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców nie przewidują możliwości zastąpienia ww. zaświadczenia oświadczeniem). Wzór zaświadczenia określony jest w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod tą opieką (Dz. U z 2021r. poz. 199). 

Jednorazowe świadczenie z ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”

Jednorazowe świadczenie przysługuje w związku z urodzeniem żywego dziecka, u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym rozwoju dziecka lub w czasie porodu.

Świadczenie w wysokości 4 000 zł przysługuje niezależnie od dochodu: matce lub ojcu dziecka; opiekunowi prawnemu dziecka; opiekunowi faktycznemu dziecka.

Warunki przyznania jednorazowego świadczenia: złożenie wniosku w terminie 12 miesięcy od urodzenia dziecka; posiadanie przez dziecko zaświadczenia lekarskiego, potwierdzającego ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę – wystawione przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii. Posiadanie zaświadczenia potwierdzającego fakt przebywania matki pod opieką lekarska od 10 tygodnia ciąży (zgodnie z wzorem umieszczonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 roku – Dz.U. 2010, poz. 1234).

Jednorazowe świadczenie nie przysługuje, gdy: Dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w domu pomocy społecznej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, schronisku dla nieletnich; Dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej; Dziecko urodziło się martwe; Na dziecko przysługuje jednorazowe świadczenie lub o podobnym do niego charakterze za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego stanowią inaczej. Wniosek złożony jest po terminie tj. po upływie 12 miesięcy od urodzenia żywego dziecka.

 

AKTY PRAWNE

Ustawa z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity Dz. U. z 2024 r. , poz. 323 z późniejszymi zmianami)

Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2018 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz.U z 2024r. poz. 1238)

Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2023 r, poz.1340)

Ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów z dnia 4 kwietnia 2014 roku (tekst jednolity Dz. U. z 2017r. poz. 2092)

Ustawa z dnia 4 listopada 2016r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” ( Dz. U. z 2019 poz. 473 z późniejszymi zmianami)

Rozporządzenie z dnia 21 grudnia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wzoru wniosku o jednorazowe świadczenie z tytułu urodzenia się żywego dziecka, u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym rozwoju dziecka lub w czasie porodu (Dz.U. 2016, poz. 2234).